رمزارزها، ارزهای دیجیتال و به طور خاص بیت‌کوین از بحث‌های داغی است که این روزها نه تنها در میان مکالمات روزمره شنیده می‌شود، بلکه در اخبار و نوشته‌های حقوقی هم به وفور از آن یاد می‌شود. عده‌ای معتقدند استخراج بیت‌کوین و خرید فروش آن قانونیست اما برخی اخبار هم حکایت از غیرمجاز بودن آن و بعضا برخورد پلیس با فعالان این حوزه دارد. در این مقاله بررسی می‌کنیم که استفاده از دستگاه‌های ماینر، استخراج رمزارزها و خرید و فروش بیت کوین قانونی است یا خیر.
بیت‌کوین چیست؟ رمز ارز چیست؟
رمز ارز یا ارز رمزی (Cryptocurrency) نوعی واحد پول مجازیست که گاهی اوقات از آن با نام ارز دیجیتال نیز نام برده می‌شود. در طراحی این نوع ارزهای مجاز از فناوری رمزنگاری بهره گرفته شده است و به صورت غیر متمرکز اداره می‌شود به این ترتیب اداره‌ی بالادستی آن در اختیار دولت‌ها و افراد نمی‌تواند قرار گیرد. بیت‌کوین معروف‌ترین نوع رمزارزهاست که سال ۲۰۰۹ ایجاد شده است.
رمزارزها هیچ‌وقت موضوعی نبودند که مورد توجه عموم مردم باشد تا آن که سال بیت‌کوین در سال ۲۰۱۷ رشد قیمت کم‌نظیری را تجربه کرد به طوری که قیمت آن در عرض چند ماه تا برابر افزایش یافت. اگرچه این رشد ماندگار نشد اما بسیاری از افرادی که شاید حتی اسم بیت‌کوین را نشنیده بودند حالا به فکر سرمایه‌گذاری روی این ارز هستند.
حساسیت موضوع بیت‌کوین چیست؟
ارزهای رمزی به دلایلی مورد توجه دولت و قانون‌گذاران قرار می‌گیرد. در وهله‌ی نخست بر خلاف ارزهای سنتی و معمول، اختیار این ارز دست بانک مرکزی نیست و به صورت غیرمتمرکز اداره می‌شود. همین موضوع باعث نگرانی دولت‌ها می‌شود. در کشور ما هم بیم آن می‌رود که معامله‌ی آزاد آن باعث خروج ارز از کشور شود.
اما موضوعی که این روزها باعث داغ شدن بحث قانونی یا غیر قانونی بودن بیت‌کوین می‌شود، مصرف بالای برق برای تولید آن است. دستگاه‌های استخراج رمزارزها یا همان ماینر (miner) مصرف برق بالایی دارند و از آنجا که در ایران قیمت برق مشمول یارانه می‌شود، ارزان است و به همین خاطر استفاده از دستگاه‌های استخراج به صرفه به نظر می‌رسد. علاوه بر این تبدیل کارگاه‌ها و کارخانه‌ها به مزارع استخراج بیت‌کوین می‌تواند خسارت بیشتری به دولت وارد کند زیرا برق صنعتی با یارانه‌ای که دارد ارزان‌تر است. به خاطر همین موضوع بحث می‌شود که آیا این استفاده از برق مجاز است یا خیر.
استخراج رمزارز با کدام قانون تناقض دارد و آیا جرم است؟
مطابق ماده‌ی ۲ قانون مجازات عمومی هیچ فعالیتی را نمی‌توان جرم دانست مگر آن که در قانون برای آن مجازات یا اقدامات امنیتی-تربیتی در نظر گرفته شده باشد. مدتی پیش، فیروزآبادی، رییس مرکز ملی فضای مجازی نیز تصریح کرد که در قانون کشورمان صحبتی از ماینینگ رمزارزها نشده پس استخراج بیت‌کوین هم نمی‌تواند غیرقانونی باشد.
البته در سال ۹۶ و با اوج‌گیری قیمت بیت‌کوین بانک مرکزی بخشنامه‌ای صادر کرد که در آن هرگونه استفاده و خرید و فروش بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال را ممنوع کرد اما این ممنوعیت به بانک‌ها، موسسات مالی و صرافی‌ها ابلاغ شده است و ارتباطی به تبادلات شخصی ندارد.
بنابراین مقابله با مزارع استخراج بیت‌کوین بیشتر از دو جهت است. نخست آن که استفاده خارج از عرف از برق یارانه‌ای صورت می‌گیرد و دیگر آن که اغلب دستگاه‌های ماینر به صورت قاچاق وارد کشور شده‌اند. وزیر ارتباطات هم خبر از آن داده بود که دولت مشغول به سیاست‌گذاری و تدوین مقررات در خصوص بیت‌کوین است اما واقعیت آن است که هنوز قانونی جدی برای رد یا تایید رمزارز ها وجود ندارد.
در بحث پیرامون این مقاله شرکت کنید!