چه زمان حق طلاق از شوهر به زن داده می‌شود؟

چه زمان حق طلاق از شوهر به زن داده می‌شود؟

• 1397/08/10
• تیم تحریریه عرفان

گرچه موضوع حق طلاق برای زنان از گذشته ی دور مورد بحث و دغدغه بوده اما این روزها به مدد فیلم «عرق سرد» این موضوع بیش از پیش مورد توجه است. اما در قانون چه موقع زن می‌تواند از دادگاه طلب طلاق کند و آیا گرفتن حکم طلاق شدنیست؟
مطابق ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی ایران شوهر حق مطلقه‌ی طلاق از زوجه را به شرط پرداخت مهریه و کلیه‌ی حقوق مالی دارد. اما برای زوجه این حق به این سادگی نیست و در شرایطی خاص و در صورت اثبات در محکمه می‌تواند تقاضای طلاق کند. اگر این شرایط و ادله صحیح باشد، زن مجاز به جداییست حتی اگر شوهر مخالفت داشته باشد.

البته همه‌ی وکلا، مشاوران و محکمه‌های قضایی در ابتدا تلاش بر آن می‌کنند تا زندگی مشترک ادامه یابد و اگر ممکن باشد با توافق یا توافقاتی زوجین به حالت عادی زندگی بازگردند. اما برای شرایط ناممکن جدایی راهکار نهاییست. معمولا سه حالت وجود دارد که حق طلاق در اختیار زوجه قرار می‌گیرد:
نخستین حالت که زوجه می‌تواند از محکمه تقاضای طلاق نماید شروط ضمن عقد است. شرایط توافق شده بین زوجین در سند نکاحیه و سایر اسناد رسمی تحت عنوان شرایط ضمن‌العقد نکاح یا هر نوع عقد لازم دیگری که در ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی مورد تصریح واقع شده است قابل ارائه به دادگاه است. این ماده قانونی قبلا در ماده ۴ قانون ازدواج سال ۱۳۱۰ مطرح بوده است.
حالت دوم شرایط پیش‌بینی شده در قوانین است. مانند موارد مقرر در ماده ۱۱۲۹ و ۱۱۳۰ قانون مدنی که هر یک به طور جداگانه شرایط طلاق زوجه را به ترتیب در موارد استنکاف و عجز شوهر از پرداخت نفقه استحقاقی زوجه و در موارد عسر و حرج بیان می‌دارد. در صورت عدم پرداخت نفقه توسط شوهر، زن می تواند با اثبات در دادگاه درخواست طلاق کند.
حالت سوم کراهت زوجه از زوج تحت شرایط مقرر در ماده ۱۱۴۶ قانون مدنی. این قانون بیان می‌دارد که زن می‌تواند در برابر مالی که به شوهر می‌دهد درخواست طلاق کند که می‌توان آن را برابر، کمتر یا بیشتر از مقدار مهریه در نظر گرفت.
نکته‌ی مهم آن است که ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی که در حالت دوم اشاره شد تلاش دارد در شرایطی خاص حق طلاق را برای زن فراهم نماید و برای بهتر شدن این امکان در سال ۱۳۷۰ نیز مورد بازنگری قرار گرفت. در قانون مذکور در شرایط «عسر و حرج» حق طلاق را در اختیار زوجه قرا می‌دهد. برخی از مصادیق عسر و حرج می‌تواند موارد زیر باشد:

۱ـ ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت شش ماه متوالی يا ۹ ماه متناوب در مدت یک سال بدون عذر موجه.
۲ـ اعتياد زوج به یکی از انواع مواد مخدر يا ابتلای وی به مشروبات الکلی كه به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و امتناع يا عدم امكان الزام وی به ترک آن در مدتی كه به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بوده است در صورتی كه زوج به تعهد خود عمل ننمايد يا پس از ترک، مجدداً به مصرف مواد مذكور روی آورد، بنا به درخواست زوجه طلاق انجام خواهد شد.
۳ـ محكوميت قطعی زوج به حبس پنج سال يا بيشتر.
۴ـ ضرب و شتم يا هرگونه سوء رفتار مستمر زوج كه عرفاً با توجه به وضعيت زوجه قابل تحمل نباشد.
۵ـ ابتلاء زوج به بیماری‌های صعب العلاج روانی يا ساری يا هر عارضه صعب‌العلاج دیگری كه زندگی مشترک را مختل کند.