فساد اقتصادی چیست و چه جرائمی باعث فساد می‌شود؟

فساد اقتصادی چیست و چه جرائمی باعث فساد می‌شود؟

• 1397/12/16
• تیم تحریریه عرفان

این روزها در اخبار مرتبا از دادگاه‌های مفسدان اقتصادی و حتی مجازات اعدام برای این افراد شنیده می‌شود. دادستان تهران و دادستان کل کشور چندین بار از تسریع چنین پرونده‌هایی در شعب ویژه جرائم اقتصادی دادگاه گفته‌اند. اما مفهوم مفسد اقتصادی چیست و چه اعمالی را فساد اقتصادی می‌نامند؟ در این مقاله به بررسی جرائم منتهی به فساد اقتصادی می‌پردازیم.

ریشه و مفهوم فساد

واژه‌ی فساد از ریشه فسد و به معنای جلوگیری از اتفاق افتادن اعمال درست و سالم است. این کلمه در واقع معادل فارسی کلمه‌ی corruption در انگلیسی است که در چنین تخلفات مالی مفهوم دارد. وقتی قوانین و مقررات، قواعد اداری و یا حتی مجموعه‌ای از رفتارهای اخلاقی و اجتماعی نقض شوند و موجب اخلال در انجام درست امور شوند فساد رخ داده است. این مفهوم کلی فساد است که می‌تواند بعد اخلاقی، سیاسی، فرهنگی و در موارد این مقاله بعد اقتصادی داشته باشد.

فساد اقتصادی و مصادیق آن

فساد اقتصادی را می‌توان در حالتی تصور کرد که چرخه‌ی فعالیت‌های اقتصادی از روند مولد آن خارج شود، رانت و ویژه‌خواری به وجود آید و حق عده‌ای پایمال گردد. اگر چه اهمال یک حسابدار ساده هم می‌تواند منجر به مشکلات فسادگونه شود اما منظور از مفسدان اقتصادی کسانی هستند که چنین وضعی را در ابعادی کلان ایجاد می‌کنند و باعث کاهش رشد اقتصادی کشور می‌شوند.

رشوه یکی از نمونه‌های فساد اقتصادی‌ست که با پرداخت پولی باعث انجام امور بر خلاف قانون می‌شود. اختلاس نیز از عناوین پر تکرار فساد اقتصادیست. اختلاس در لغت به معنای ربودن است و به اصطلاح به زمانی می‌گویند که فرد مرتبط به دولت از اموال متعلق به دولت یا امانت نزد دولت سواستفاده کند. رانت و نیز کلاه‌برداری و تقلب هم از دیگر مواردیست که باعث فساد می‌گردد. کلاه‌برداری از مواردیست که در سطوح پایین‌تر و روزمره نیز بسیار پیش می‌آید. هنگامی که فردی جنسی را مغایر با آنچه توصیف شده به شما تحویل دهد یا با فریب و نیرنگ مالی را به چندین برابر قیمت به فروش رساند نوعی تخلف تقلب رخ داده است.

مجازات مفسد اقتصادی

مطابق ماده‌ی ۱۳۰ قانون مجازات اسلامی هر کس سردستگی یک گروه مجرمانه را برعهده گیرد، در محاربه و افساد فی‌الارض زمانی که عنوان محارب یا مفسد فی الارض بر سردسته گروه مجرمانه صدق کند، حسب مورد به مجازات محارب یا مفسد فی‌الارض محکوم می‌شود؛ که مجازات مفسد فی الارض می‌تواند اعدام باشد.