نکات حقوقی و قضایی دادگاه تجدیدنظر

نکات حقوقی و قضایی دادگاه تجدیدنظر

• 1398/04/16
• تیم تحریریه عرفان

دادگاه تجدید نظر محکمه‌ایست که پس از صدور رأی دادگاه اولیه در خصوص یک پرونده به درخواست اصحاب دعوا تشکیل می‌شود. این دادگاه وظیفه دارد طبق درخواست طرفین مجددا پرونده و رأی صادره را بررسی کرده و در صورت لزوم تصمیماتی را اتخاذ کند. در مطالب پیشین توضیح دادیم که چه آرایی قابل تجدید نظر خواهی هستند و این اتفاق چطور صورت می‌گیرد. در این مطلب به نکاتی دیگر در خصوص دادگاه تجدید نظر خواهیم پرداخت.

فرایند کاری دادگاه تجدیدنظر چگونه است؟

دادگاه تجدید نظر از نظر سلسله مراتب قضایی یک مرجع عالی است. رئیس شعبه، پرونده‌های ارجاعی را بررسی و گزارش جامع آن را تهیه می‌کند و یا به نوبت به یکی از اعضای دادگاه تجدیدنظر استان ارجاع می‌دهد. این عضو، گزارش پرونده را که متضمن جریان آن و بررسی کامل در خصوص تجدیدنظرخواهی و جهات قانونی آن است، تهیه و در جلسه دادگاه قرائت می‌کند.

ممکن است تحقیقات در دادگاه اولیه ناقص بوده باشد و این به تشخیص دادگاه تجدید نظر برسد. در این حالت دادگاه تجدید نظر دستور به تکمیل نواقص می‌دهد، پرونده به دادگاه یا دادسرای محل صدور رأی باز می‌گردد تا تحقیقات تکمیل شود و بدون اظهار نظر به دادگاه تجدیدنظر بازگردانده شود.

یکی دیگر از حالاتی که متصور است آن است که عملی که محکوم‌علیه به اتهام ارتکاب آن مورد بازخواست قرار گرفته و محکوم شده، حتی به فرض ثبوت، به طور کلی جرم نبوده یا مشمول عفو عمومی یا سایر جهات قانونی شده است. در این حالت رأی جدید حسب مورد صادر می‌شود.

در دو حالت بالا دادگاه بدون احضار طرفین و  با مراتبی که ذکر شده پرونده را بررسی و رأی مقتضی را صادر می‌کند. در حالات دیگر که نیاز به بررسی‌های دیگر وجود دارد، دادگاه تجدیدنظر بلافاصله دستور تعیین وقت رسیدگی و احضار طرفین و تمام اشخاصی را که حضورشان ضروری است صادر می‌کند. طرفین می‌توانند شخصاً حاضر شوند یا وکیل معرفی کنند. در هر حال عدم حضور یا عدم معرفی وکیل مانع از رسیدگی نیست.

پس از تشکیل جلسه مجدد دادگاه تجدید نظر چه می‌کند؟

دادگاه تجدیدنظر استان پس از تشکیل جلسه رسیدگی و اعلام ختم دادرسی به شرح زیر اتخاذ تصمیم می‌کند:

• هرگاه رأی مورد تجدیدنظرخواهی مطابق ادله موجود در پرونده و طبق قانون صادر شده باشد، رأی را تأیید و پرونده را به دادگاه صادر کننده رأی اعاده می‌کند.
• هرگاه متهم به جهات قانونی قابل تعقیب نباشد یا دادگاه تجدیدنظر استان، به هر دلیل، برائت متهم را احراز کند، رأی تجدیدنظر خواسته را نقض ورأی مقتضی صادر می‌کند، هرچندمحکومٌ-علیه درخواست تجدیدنظر نکرده باشد و چنانچه محکومٌ‌علیه زندانی باشد، به دستور دادگاه فوری آزاد می‌شود.
• چنانچه رأی تجدیدنظر خواسته را مخالف قانون تشخیص دهد با استدلال و ذکر مبانی و مستند قانونی، آن را نقض و در ماهیت، انشاء رأی می‌کند.