از شرایط اصلی ثبت علامت تجاری دارا بودن صفت مشخصه است. به این معنی که علامت تجاری باید دارای توانایی ایجاد تمایز و تفکیک بین کالاها و خدمات یک شخص از شخص دیگر باشد. این قوانین برای ثبت برند بین المللی و ثبت برند مادرید نیز صادق و معتبر هستند.
در بند الف ماده ۳۰ قانون ثبت علائم تجاری آمده است: “علامت يعنی هر نشان قابل رؤيتی كه بتواند كالاها يا خدمات اشخاص حقيقی يا حقوقی را از هم متمايز سازد“.
یکی از اهداف و کارکرد های مهم ثبت علامت تجاری، ایجاد تمایز بین کالا و خدمات اشخاص مختلف است. به همین منظور هر علامت باید دارای وصف و ویژگی های مشخص باشد که بتواند این تمایز را ایجاد کند.
درصورتی که علامت تجاری فاقد چنین کارکردی باشد به دلیل فقدان صفت مشخصه، قابلیت ثبت نخواهد داشت. در نتیجه اداره ثبت علامت تجاری در صورت برخورد با چنین درخواست هایی، اخطار رد اظهارنامه به دلیل فقدان صفت مشخصه صادر می نماید.
چنانچه علامتی که فاقد صفت مشخصه است به ثبت برسد هر ذینفع می تواند ابطال علامت تجاری را از دادگاه درخواست نماید.
برای مثال اگر ثبت کلمه خوشمزه به عنوان علامت تجاری در طبقه ۳۰ یا ۳۱ مربوط به مواد غذایی درخواست گردد، به دلیل فقدان صفت مشخصه مردود اعلام خواهد شد. در شرایطی که برای چنین واژه هایی گواهینامه ثبت علامت تجاری صادر شود، هر ذینفع می تواند ابطال آن را به همین دلیل از دادگاه درخواست نماید.
این شرط جزو شروط بدیهی ثبت علامت است که می توان آن را از ماده ۳۰ قانون ثبت علائم تجاری استنباط نمود. در بند ب ماده ۶ خامس کنوانسیون پاریس نیز مقرراتی در این خصوص مقرر شده است:
ثبت علامت تجای مندرج در این ماده را نمی توان رد یا باطل نمود مگر در صورتی که علامت فاقد صفات مشخصه بوده یا منحصرا از نشانه ها یا مشخصاتی ترکیب یافته باشند. در تجارت برای تعیین نوع یا کیفیت، جنس یا کمیت آن، مقصد، ارزش، محل مبدا فراورده ها یا زمان تولید به کار رود و یا اینکه در زبان جاری و یا عادات مشروع و مسلم تجارت آن کشور که حمایت آن مورد درخواست است معمول باشد.
در صورتی که علامت تجاری مورد تقاضا از موراد ذیل باشد با اخطار رد اظهارنامه مواجه شده و پذیرفته نمی شوند: این مواد عبارتند از:
در ذیل هر یک از موارد با ذکر مثال توضیح داده شده است.
علامت های فاقد صفت مشخصه را می توان در چند دسته قرار داد:
به عنوان مثال ثبت کلمه “رایانه” برای مرکز فروش و خدمات رایانه ای امکان پذیر است. چرا که کلمه رایانه برای این صنف عام بوده و عنوان همان کالا و خدمات است.
هرچند می توان کلمه رایانه را برای کالا وخدمات میوه فروشی به ثبت رساند چرا که این کلمه در صنف تره بار عام محسوب نمی شود و عنوان کالایی از کالاهای این صنف نیست.
علامت تجاری توصیفی به دلیل فقدان تمایز بخشی قابل ثبت نیست. به عنوا مثال “سریع” برای خدمات پست و یا لذیذ برای خدمات و کالای مواد غذایی کلماتی توصیفی هستند.
کلماتی مانند کلاسیک، مدرن، شیک، برتر و … از دیگر مثال های کلمات توصیفی هستند که قابل ثبت نیستند.
به عنوان مثال کلمه طلا برای طلا فروشی یا نقره برای زیورآلات فروشی یا برلیان برای جواهر فروشی کلماتی جنسی هستند. این کلمات هم به دلیل فقدان صفت مشخصه قابل ثبت نیستند.
برخی علامت به دلیل استفاده از برخی کلمات و نماد ها موجب گمراهی مصرف کنندگان می شوند. به عنوان مثال استفاده از تصویر فانتزی یک گاو بر روی شیر سویا قطعا مشتریان و مصرف کنندگان را به این اشتباه دچار می کند که در ترکیبات این شیر از شیر گاو هم استفاده شده است. اظهارنامه حاوی ثبت چنین علائمی با اخطار رد به دلیل فقدان صفت مشخصه مواجه خواهد شد.
خطر بسیار مهم و جدای که برخی علائم تجاری مشهور را تهدید می کند کمرنگ شدن ویژگی تمایز بخشی در برخی علائم تجاری است.
ممکن است کلمه ای در ابتدا و در زمان ثبت دارای صفت مشخصه باشد اما در طول زمان به دلایل مختلف این ویژگی را از دست بدهد. تبلیغات نادرست و عدم مراقب از برند و عدم آگاهی از نحوه استفاده از یک برند و علائم تجاری ممکن است آن را به ورطه نابودی بکشاند.
برای مثال اولین دستگاه کپی برداری از اوراق، زیراکس نام داشت که متعلق به شرکت معروف زیراکس Xerox بود. این دستگاه آنقدر معروف و فراگیر شده بود که کلمه زیراکس به جای نام کالا استفاده می شد.
به بیان دیگر افراد به جای استفاده از کلمه ماشین کپی، از کلمه زیراکس استفاده می کردند. این استفاده اشتباه موجب از بین رفتن وصف تمایز بخشی این علامت شده بود. کلینکس و تاید و اکبرجوجه را می توان از مثال های دیگر از بین رفتن صفت مشخصه در طول زمان برای یک علامت تجاری در کشور خودمان نام برد.
کلینکس علامت تجاری کالای دستمال کاغذی و همچنین تاید نام یکی از مطرح ترین شوینده ها و اکبرجوجه نام یک رستوران معروف بود که رفته رفته به نام یک کالا تغییر شکل داد و وصف خاص بودن خود را از دست داد و به یک کلمه عام تبدیل شد.
مثال معروف دیگر در سطح جهانی که برای همگان آشناست علامت تجاری نسکافه است. این علامت ابتدا برای کالای قهوه فوری توسط شرکت نستله “Nestle ” مورد استفاده قرار گرفت. سپس به دلیل تبلیغات نادرست و عدم مراقب کافی و برندینگ ناصحیح این علامت آن چنان عام گردید که جای کلمه قهوه فوری را گرفت. حتی در ایران امروزه به جای کلمه قهوه فوری از کلمه نسکافه استفاده می شود.
ایستک و دلستر و تاید و کلینکس از دیگر مثال های مرتبط با این موضوع هستند.
هیئت عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع جلسه ابطال محدودیت ثبت اظهارنامه در ماه توسط اشخاص حقیقی و حقوقی(شرکت) تشکیل شد و رای به شماره 1065398 صادر نمود
ادامه خواندن
اعتراض به ثبت علامت تجاری از موارد پیچیده ای است که قانونگذار در آئین نامه انواع متعددی برای آن مشخص کرده است و جز از فردی مجرب در این حوزه بر نمی آید
ادامه خواندن
یکی از پرسش های اساسی عامه مردم برای واردات خودرو کارکرده مطابق ماده 11 آئین نامه، آن است که متقاضی ملزم به اخذ کارت بازرگانی است یا خیر؟ در پاسخ ب
ادامه خواندن