مجازات کسی که نفقه پرداخت نمی‌کند؟

مجازات کسی که نفقه پرداخت نمی‌کند؟

• 1402/02/29
• تیم تحریریه عرفان

سوال مخاطب: همسرم مدتی است که نفقه پرداخت نمی‌کند. وقتی به او می‌گویم باید بخشی از هزینه‌های روزمره خانه را او هم پرداخت کند طفره می‌رود. باید چه کنم؟

پاسخ:

عدم پرداخت نفقه، از جمله جرایمی است که در عقد دائم پیش بینی شده و قانون گذار برای آن شرایط و قواعد خاصی در نظر گرفته است.
در این مطلب به تفکیک به کلیه موارد مربوط به پرداخت نفقه، مجازات عدم پرداخت نفقه، حکم مردی که خرجی نمی دهد و… می پردازیم.

از نفقه در لغت به عنوان خرجی یاد می شود که زوج مکلف است طبق قواعد و شروط مربوط به نفقه، آن را به زوجه پرداخت نماید.
این وظیفه قانونی مرد می باشد که در قبال مسئولیت هایی که زن یا زوجه در زندگی بر عهده دارد، نفقه یا همان هزینه های ضروری وی را پرداخت نماید.

نرخ نفقه متناسب با هر سال و شرایط برای زوجه در نظر گرفته می شود و پرداخت آن از وظایف مرد است. اما در خرجی زن را پرداخت نکند، باید دادخواست مرتبط تنظیم شود.

وفق بر ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی، نفقه به معنی تمام نیاز های متناسب با وضعیت زن من جمله خوراک، پوشاک، هزینه درمان و… می باشد.
به زبانی دیگر در قبال تمکین، زن از همسر خود نفقه یا به زبان ساده تر همان خرجی که شامل پوشاک و مایحتاج زوجه است دریافت می کند.

پیش از هر چیز باید بدانید که در خصوص نفقه و پرداخت نفقه وفق بر ماده ۱۱۰۶ و ۱۱۱۳، اینگونه برداشت می شود که نفقه به عقد موقت تعلق نمی گیرد مگر اینکه برخلاف آن شرط شده باشد.
چنانچه جهت محاسبه ی نفقه و تنظیم دادخواست نفقه می توانید از طریق راه های ارتباطی با متخصصین موسسه حقوقی عرفان در تماس باشید.

حکم شرعی مردی که نفقه نمی دهد، چیست؟

در این خصوص ماده ۵۳ قانون حمایت از خانواده مصوب ۹۲ برای عدم این پرداخت جنبه کیفری در نظر گرفته است.
طبق قانون هرکس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع کند به حبس محکوم می شود.

منظور از حبس در اینجا، حبس تعزیری می باشد . این نوع حبس درجه شش است یعنی از شش ماه تا دو سال طول می کشد.
توجه داشته باشید که در این مورد تعقیب کیفری منوط به شکایت شاکی خصوصی است.

جمله فوق الذکر یعنی بدون شکایت شاکی قابل پیگیری نیست و نفقه من جمله ی جرایم قابل گذشت می باشد.
درصورت گذشت زوج از شکایت در هر زمان، تعقیب جزائی یا اجرای مجازات موقوف می‌شود.

مجازات عدم پرداخت نفقه

مجازات عدم پرداخت نفقه بر حسب مورد و با توجه به شرایط زوج و زوجه تعیین می شود. به همین دلیل این نوع مجازات قواعد مختص به خود را دارد و برای همه یکسان نیست.
به همین جهت برای درک بهتر این مبحث، در اینجا به موارد متعددی می پردازیم که با عدم پرداخت نفقه بیشتر آشنا شوید.

قانون مدنی در خصوص حقوق و تکالیف زوجین نسبت به یکدیگر به طور کامل صحبت به میان آورده است.
متناسب با قانون مزبور اینگونه استنباط می شود که در صورتی که زن در زندگی با پدر خود عادت به داشتن خادم (خدمتکار) داشته است و یا اینطور شرط کند، مرد باید برای وی خادم استخدام نماید.

یا در حالتی دیگر او به واسطه مرض یا نقصان اعضاء، زن نیاز به خادم دارد نیز مطابق مورد بالا باید عمل شود.
در این موارد دادگاه به استطاعت مالی مرد توجه می نماید و لازم به توجه است که زنی که با مردی که حقوق اندکی دارد ازدواج می‌کند، مبرا است که نمی‌تواند درخواست خادم کند.

نکته: شرطی که زن را مستحق دریافت نفقه می‌کند، تمکین می باشد. در این خصوص ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی مقرر می‌کند هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود.

تمکین اعم از تمکین خاص یعنی ایفای نقش زن شوهری و تمکین عام یعنی حسن معاشرت است.
اگر زن از مرد تمکین نکند در اصطلاح به او ناشزه می‌گویند و زن در حال نشوز مستحق نفقه نیست که البته اثبات عدم تمکین زن به عهده مرد است زیرا در ظاهر اصل بر تمکین است.

مرد موظف به پرداخت نفقه به همسر دائمی خود است و همسر موقت مستحق نفقه نیست مگر در موقع عقد به آن تصریح شده باشد.
زن می‌تواند در صورت خودداری شوهر از دادن نفقه به دادگاه مراجعه کند. در این صورت دادگاه میزان نفقه را معین و شوهر را به دادن آن محکوم خواهد کرد.

حکم مردی که خرجی نمیدهد چیست؟

با توجه به موارد ذکر شده تا اینجای مقاله در ابتدای مراتب باید ابتدا با روش های مسالمت آمیز اقدام به حل مشکل نمایید.
در وضعیتی که همسر مشکل اشتغال داشته باشد و یا وضعیت مالی بدی داشته باشد، بهتر است با تعامل مشکل را حل کنید.
در غیر این صورت با گرفتن وکیل متخصص در امور خانواده اقدام به تنظیم دادخواست برای نفقه نمایید.

همانطور که در متن ذکر شد، حکم مردی که خرجی نمیدهد بر حسب مورد متفاوت است. برای دریافت مشاوره رایگان می توانید با متخصصین موسسه در تماس باشید.

تنظیم دادخواست عدم پرداخت نفقه

تنظیم دادخواست عدم پرداخت نفقه دارای شرایط و قواعد خاصی است و با در نظر گرفتن مواردی که در بالا ذکر شد، برحسب مورد اقدام می شود.
برای تنظیم دادخواست باید به کارشناسان این حوزه رجوع نمود تا بهترین نتیجه را در کوتاه ترین زمان بگیرید.

پس از اینکه زن توسط حکم دادگاه همسر خود را ملزم به پرداخت نفقه کند و مرد توانایی پرداخت نفقه را نداشته باشد، زن می‌تواند تقاضای طلاق کند.

آیا نفقه به زنان شاغل تعلق می گیرد؟

در مواردی مردان گمان می‌کنند نفقه به همسرشان که شاغل است تعلق نمی‌گیرد و آن ها موظف به پرداخت آن نیستند.
این یک باور غلط است و مردان در این صورت هم موظف به پرداخت نفقه هستند.
به این معنی که مرد به واسطه شاغل بودن زوجه ی خویش، معاف از پرداخت نفقه نمی شود و در هر صورت باید نفقه او را تمام و کمال پرداخت نماید.

لازم به ذکر است که در مواردی که زوج فوت کند، زوجه در ایام عده وفات (چهار ماه و ده روز) مستحق نفقه است.

حکم نفقه فرزندان

دیگر اینکه بر خلاف فرزندان که نمی‌توانند نفقه گذشته خود را مطالبه کنند و فقط نفقه از تاریخ دادخواست به آن‌ها تعلق می‌گیرد. اما زن می‌تواند نفقه گذشته خود را نیز مطالبه کند.