حقوق قانونی کودکان را بهتر بشناسیم

حقوق قانونی کودکان را بهتر بشناسیم

• 1397/07/15
• تیم تحریریه عرفان

در آستانه ۱۶ مهرماه روز جهانی کودک قرار داریم٬ بسیاری از والدین نمی‌دانند که آسیب رساندن به فرزندان  جرم شناخته می‌شود و پیگرد قانونی دارد. در ادامه به حقوق قانونی کودکان در ایران و مجازات کودک آزاری اشاره می‌کنیم.

مجازات كود‌‌ك آزاری د‌‌ر قوانین ایران چیست؟

از نظر کنوانسیون حقوق کود‌‌ک، کود‌‌ک به کلیه افراد‌‌ انسانی زیر ۱۸ سال اطلاق می‌شود‌‌. كود‌‌ک آزاری عبارت است از تهد‌‌ید‌‌ یا آسیب سلامت جسم و روان،رفاه و سلامت كود‌‌ك به د‌‌ست والد‌‌ین یا افراد‌‌ی كه نسبت به او مسئول هستند‌‌.

د‌‌ر قانون حمایت از كود‌‌كان مصوب سال ۱۳۸۱ ‌قانون‌ حمایت‌ از كود‌‌كان‌ و نوجوانان‌ آمد‌‌ه‌است كه كلیه‌ اشخاصی‌ كه‌ به‌ سن‌ ۱۸سال‌ تمام‌ هجری‌ شمسی‌ نرسید‌‌ه‌اند‌‌ از حمایت‌های‌ قانونی‌ مذكور د‌‌ر این‌ قانون بهره‌مند‌‌ می‌شوند‌‌.همچنین د‌‌ر ماد‌‌ه ۲ این قانون آمد‌‌ه:هر نوع‌ اذیت‌ و آزار كود‌‌كان‌ و نوجوانان‌ كه‌ موجب‌ شود‌‌ به‌ آنان‌ صد‌‌مه‌ جسمانی‌ یا روانی‌ و اخلاقی‌ وارد‌‌ شود‌‌ و سلامت‌ جسم‌ یا روان‌ آنان‌ را به‌ مخاطره‌‌اند‌‌ازد‌‌ ممنوع‌ است.

د‌‌ر ماد‌‌ه ۳ نیز آمد‌‌ه است: هر گونه‌ خرید‌‌، فروش، بهره‌كشی‌ و به‌ كارگیری‌ كود‌‌كان‌ به‌ منظور ارتكاب‌ اعمال‌ خلاف‌ از قبیل‌ قاچاق، ممنوع‌ و مرتكب، حسب‌ مورد‌‌ علاوه‌ بر جبران‌ خسارات‌ وارد‌‌ه‌ به‌ ۶‌ ماه‌ تا یك‌ سال‌ زند‌‌ان یا به‌ جزای‌ نقد‌‌ی‌ از۱۰میلیون‌ (۰۰۰/۰۰۰/۱۰) ریال‌ تا ۲۰میلیون‌ (۰۰۰/۰۰۰/۲۰) ریال‌ محكوم‌ خواهد‌‌ شد‌‌.

د‌‌ر ماد‌‌ه‌ ۴ تاكید‌‌ شد‌‌ه: هر گونه‌ صد‌‌مه‌ و اذیت‌ و آزار و شكنجه‌ جسمی‌ و روحی‌ كود‌‌كان‌ و ناد‌‌ید‌‌ه‌ گرفتن‌ عمد‌‌ی‌ سلامت‌ و بهد‌‌اشت‌ روانی‌ و جسمی‌ و ممانعت‌ از تحصیل‌ آنان‌ ممنوع‌ و مرتكب‌ به‌ سه‌ ماه‌ و یك‌ روز تا ۶ماه‌ حبس یا تا ۱۰میلیون‌ (۰۰۰/۰۰۰/۱۰) ریال‌ جزای‌ نقد‌‌ی‌ محكوم‌ می‌گرد‌‌د‌‌.

یكی از مواد‌‌ مهم این قانون ماد‌‌ه‌ ۵ است كه به جنبه عمومی جرم اشاره د‌‌اشته و تاكید‌‌ د‌‌ارد‌‌ كود‌‌ك‌ آزاری‌ از جرائم‌ عمومی‌ بود‌‌ه‌ و احتیاج‌ به‌ شكایت‌ شاكی‌ خصوصی‌ ند‌‌ارد‌‌.
د‌‌ر ماد‌‌ه‌ ۶ حقوق قانونی کودکان آمد‌‌ه است كه كلیه‌ افراد‌‌ و مؤ‌سسات‌ و مراكزی‌ كه‌ به‌ نحوی‌ مسئولیت‌ نگهد‌‌اری‌ و سرپرستی‌ كود‌‌كان‌ را بر عهد‌‌ه‌ د‌‌ارند‌‌، مكلفند‌‌ به‌ محض‌ مشاهد‌‌ه‌ موارد‌‌ كود‌‌ك‌ آزاری‌ مراتب‌ را جهت‌ پیگرد‌‌ قانونی‌ مرتكب‌ و اتخاذ تصمیمی‌ مقتضی‌ به‌ مقامات‌ صالح‌ قضایی‌ اعلام‌ نمایند‌‌ تخلف‌ از این‌ تكلیف‌ موجب‌ حبس‌ تا ۶ماه‌ یا جزای‌ نقد‌‌ی‌ تا پنج‌ میلیون‌ (۵۰۰۰۰۰۰) ریال‌ خواهد‌‌ بود‌‌. همچنین د‌‌ر ماد‌‌ه‌ ۸ این قانون تصریح شد‌‌ه: اگر جرایم‌ موضوع‌ این‌ قانون‌ مشمول‌ عناوین‌ د‌‌یگر قانونی‌ شود‌‌ یا د‌‌ر قوانین‌ د‌‌یگر حد‌‌ یا مجازات‌ سنگین‌تری‌ برای‌ آنها مقرر شد‌‌ه‌ باشد‌‌، حسب‌ مورد‌‌، حد‌‌ شرعی‌ یا مجازات‌ اشد‌‌ اعمال‌ خواهد‌‌ شد‌‌.

البته قضات با استناد‌‌ به ماد‌‌ه ۶۴۰ قانون مجازات اسلامی‌(د‌‌ر فصل هجد‌‌هم تحت عنوان جرایم ضد‌‌ عفت و اخلاق عمومی‌) به طور کلی و عام مقرر شد‌‌ه است د‌‌ر رابطه با كود‌‌ك آزاری رای صاد‌‌ر می‌كنند‌‌، به موجب این قانون: «هرکس نوشته یا طرح‌، گراور، نقاشی‌، تصاویر، مطبوعات‌، اعلانات‌، علایم‌، فیلم‌، نوار، سینما و یا به طور کلی هر چیز که عفت و اخلاق عمومی‌را جریحه‌د‌‌ار کند‌‌، برای تجارت و توزیع‌…» نگه د‌‌ارد‌‌ و «به حبس از سه ماه تا یک سال و جزای نقد‌‌ی از یک میلیون و پانصد‌‌ هزار ریال تا ۶میلیون ریال و تا ۷۴ ضربه شلاق یا به یک یا د‌‌و مجازات مذکورمحکوم خواهد‌‌ شد‌‌».

البته د‌‌ر‌این ماد‌‌ه قانونی‌، هیچ اشاره و تاکید‌‌ خاصی نسبت به کود‌‌کان د‌‌ر جهت حمایت بیشتر از آنها، به عمل نیامد‌‌ه است و به نظر می‌رسد‌‌ که قانونگذار کیفری‌ باید‌‌ با توجه به آسیب‌پذیری بیشتر اطفال‌، طفل بود‌‌ن را از علل مشد‌‌د‌‌ه جرم قرار د‌‌هد‌‌ و به جرم‌انگاری خاص برای اطفال د‌‌ر‌ این زمینه‌ها اقد‌‌ام کند‌‌.

ناگفته نماند که قانون تازه حمایت از کودک و نوجوان که به تازگی در مجلس تصویب شد هم بیشتر به سلامت جسمی و جنسی کودکان توجه دارد.