به طور کلی و بر مبنای قوانین و کنوانسیون‌های بین‌المللی مالکیت معنوی و فکری به شکل کلان به دو بخش عمده‌ی «مالکیت ادبی-هنری» و «مالکیت صنعتی» تقسیم می‌شوند. بر این اساس مصادیق هر بخش شناسایی و مورد حمایت قرار می‌گیرند. مهم‌ترین تفاوت این دو حالت آن است که در حالت صنعتی شخص باید تشریفات قاننی ثبت آن را بگذراند اما محتوای ادبی-هنری بی نیاز از ثبت، به محض خلق مشمول حمایت قانون هستند.
در ایران قانون حمایت از مؤلفان، مصنفان و هنرمندان مصوب سال ۱۳۴۸ برای حمایت از پدیدآورندگان این‌گونه آثار وجود دارد و قوانین متعددی را برای مصادیق آثار ادبی-هنری و حراست از کپی رایت آثار ایرانی ارائه داده است.
آثاری که مورد حمایت مالکیت ادبی و هنری هستند عبارتند از:
الف) آثار نوشتاری: مانند کتاب، رساله، جزوه و نمایشنامه، شعر، اثر موسیقى (پیش از اجرا و بر روى صفحه کاغذ) و همچنین ترجمه، اقتباس و تلخیص
ب) آثار سمعى و بصرى: مانند آثار رادیویى و تلویزیونى و آثار موسیقى و صوتى
ج) اثر سینمایى
د) آثار تجسمى: مانند مجسمه‌سازى، سفالگرى، خوشنویسى، عکاسى، گرافیک، معمارى و صنایع دستى
هـ) آثار فنى: که جنبه ابداع و ابتکار داشته باشد؛ مثل نرم‌افزارهای رایانه‌ای یا الگوریتم‌های بهینه‌سازی.
سؤال مهمی که پدیدآوردندگان آثار دارند آنست که شرایط بهره‌مندی از حمایت‌های قانونی برای آثارشان چیست. به صورت کلی اثری مورد حمایت است که واجد سه شرط زیر باشد:
الف) اصالت: اصالت و ابتکار متفاوت با نو و تازه بودن است. حتى اگر اثرى پس از از دیگرى پدید آمده، اما به طور جداگانه و مستقل تهیه شده باشد، با این که تشابههاى زیادى بین آن‌ها برقرار باشد، هر دو مورد حمایت قرار مىگیرند.
ب) مشروعیت: مبناى قانونگذار این است که از منافع و مصالح اجتماع حمایت کند و اگر اثرى مخالف با نظم عمومى و عفت و اخلاق عمومى باشد، از لحاظ شرعى و حقوق مالکیت نداشته و حمایتی نمی‌گیرد.
ج) شرایط دیگرى نیز در بعضى موارد براى برخوردارى از حمایت قانونى ذکر شده است که بیشتر مربوط به مرحله اجراى این حقوق مى‌شود تا این که ناشى از ماهیت و ذات این حقوق باشد؛ مثل اعلان مشخصات روى هر نسخه همراه با علامت ثبت (که برای سی‌دی‌هایی که در فروشگاه‌ها می‌فروشند مصداق می‌یابد) و ….
در بحث پیرامون این مقاله شرکت کنید!