سفته و چک اسنادی هستند که در بسیاری از مراودات تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند. در هر دو مورد استفاده از آن به عنوان ضمانت پرداخت مرسوم است گرچه در خیلی از موارد کارایی سفته صرفا تعهد و ضمانت است و هیچ‌گاه قصد طرفین جابجایی مبلغی حقیقی نیست. بهتر است با تفاوت‌های چک و سفته آشنا شویم زیرا هر دو طرف صادرکننده و دارنده ممکن است به خاطر آگاهی ناکافی متضرر شوند.
ماده‌ی ۲۳۰ قانون تجارت در وصف سفته می‌گوید: سفته طلب سندی است که به‌موجب آن امضاکننده تعهد می‌کند، مبلغی در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین و یا به حواله‌کرد آن شخص کارسازی نماید. در حقوق تجارت ، چک سندی تجاری است برای انتقال تمام یا بخشی از وجوه موجود در بانک به حسابِ دارنده چک یا حواله‌کرد دارنده. صادرکننده چک، وجوهی را که نزد بانک خود دارد، به‌گونه کلی یا جزئی مسترد می‌کند یا دستور پرداخت آن را به شخص ثالث یا حواله‌کرد او می‌دهد.
تفاوت‌های مهم چک و سفته
- می‌توان گفت مهم‌ترین تفاوت چک و سفته آن است که چک دارای جنبه‌ی کیفری است در حالی که سفته تنها وصف حقوقی دارد. این یعنی صدور چک بی‌محل در شرایطی می‌تواند جرم باشد اما عدم پرداخت مبلغ سفته در موعد مقرر جرم نیست. البته تلاش قانون‌گذار کاستن از وجه کیفری چک است اما فعلا وضع همین است.
- برای طرح دعوی در خصوص پرداخت نشدن چک، حتما باید برگشت آن در بانک بخورد و با اخذ گواهی عدم پرداخت از بانک، قابل طرح دعوی و مطالبه در دادگاه است. اما سفته بدون آن که واخواست صورت گیرد، می‌توان مطالبه را به دادگاه برد.
- برخی فکر می‌کنند که چون سفته در فرم‌های چاپی و تمبردار تهیه می‌شوند، سندی رسمی شمرده می‌شود و مورد حمایت کیفری قانون قرار می‌گیرد اما چنین نیست و سفته یک سند تجاریست که اگر طبق موازین تنظیم شود مورد حمایتی قرار می‌گیرد که اسناد عادی از آن بی‌بهره‌اند. در عوض چک سند عادی لازم‌الاجراست و علاوه بر دادگاه حقوقی و کیفری، از طریق اداره‌ی اجرای اسناد اداره‌ی ثبت هم قابل مطالبه است. سفته فقط از طریق محاکم حقوقی قابل مطالبه و طرح دعواست.
- بر اساس ماده ۱۹ قانون صدور چک، اگر مدیرعامل شرکت یا نمایده‌ی صاحب حساب چک را امضا کند، مدیرعامل یا نماینده‌ی صاحب حساب متضمناً مسئول پرداخت چک هستند. درحالی که اگر همین امضا به این شکل در سفته صورت پذیرد، فقط شرکت مسئول پرداخت وجه است و مسئولیتی بر دوش امضاکنندگان نیست.
- صادرکننده‌ی چک می‌تواند در خصوص چکی که صادر کرده است اعلام مفقودی کند و در مورد گم شدن آن شکایت کند. موضوعی که شاید برای بسیاری از دارندگان دسته چک پیش بیاید. اما شکایت مفقودی و گم شدت سفته اصلا در قانون پیش‌بینی نشده است.
- مبلغ چک کاملا در اختیار صادرکننده است و سقفی برای نوشتن وجود ندارد اما سفته بر حسب میزان تمبری که روی آن خورده سقف دارد. بنابراین سفته‌ای که روی آن سقف مبلغ ۱۰ میلیون تومان ذکر شده باشد نمی‌تواند برای مبلغی بیش از ۱۰ میلیون به کار گرفته شود.
در صورتی که در خصوص مسائل چک و سفته نیاز به مشاوره یا طرح دعاوی حقوقی دارید با ما تماس بگیرید.
در بحث پیرامون این مقاله شرکت کنید!