وکالت بلاعزل چیست و چگونه می‌تواند باطل شود؟

وکالت بلاعزل چیست و چگونه می‌تواند باطل شود؟

• 1397/10/29
• تیم تحریریه عرفان

گرچه عموم مردم برداشتی کلی و بعضا صحیح از مفهوم وکالت و وکیل قرار دادن افراد دارند اما باید دقت کرد که وکالت امری حقوقیست و تعریف دقیق حقوقی دارد. وکالت به عقدی گفته می‌شود که به موجب آن یکی از طرفین، طرف دیگر را برای انجام امری نایب خود می‌کند. این عقد با مرگ هر یک از طرفین یا استعفای وکیل یا عزل وکیل توسط موکل یا با جنون وکیل یا موکل پایان می‌یابد و از این حیث فرقی میان عقد وکالت بلاعزل یا عقد وکالت ساده نیست.

شرایطی که در بالا ذکر شد باعث لغو خود به خودی عقد وکالت می‌شود که از نظر عقلی هم منطقی به نظر می‌رسد. در خصوص بلاعزل شدن عقد وکالت، قانون‌گذار در ماده‌ی ۶۷۹ قانون مدنی به این شکل اشاره کرده است که موکل می‌تواند هر وقت بخواهد وکیل را عزل کند مگر اینکه وکالت وکیل یا عدم‌عزل وکیل در ضمن عقد شرط شده باشد. در این حالت موکل دیگر حق عزل وکیل و فسخ وکالت را ندارد.

بنابراین بلاعزل بودن وکالت بدین معناست که فردی موکل برای مدتی معلوم یا نا معلوم فردی را وکیل خود قرار می‌دهد و در ضمن آن تاکید می‌کند که تا پایان آن مدت خودش نمی‌تواند وکیل را عزل (برکنار) کند یا وکیل نمی‌تواند استعفا کند. به موجب این ماده با اینکه عقد وکالت، جزء عقود جایز می باشد و موکل می‌تواند عقد را فسخ و وکیل را عزل نماید؛ ولی هرگاه عقد وکالت یا عدم عزل وکیل در ضمن عقد لازمی مثل عقد بیع، صلح، نکاح و … شرط شود به تبع عقد اصلی که لازم بوده؛ آن هم لازم می شود و دیگر حق فسخ و عزل وکیل وجود ندارد.

یکی از موارد استفاده از چنین وکالتی در هنگام خرید فروش ملک و ماشین دیده می‌شود. معمولا در این زمان بین فروشنده و خریدار عقد وکالت بلاعزلی جابجا می‌شود که فرد خریدار پس از آن که پول را کامل به فروشنده متقل کرد، خودش به نیابت از او مراحل اداری انتقال سند و … را انجام دهد و مالکیت را از طرف فروشنده به خودش منتقل کند.

وکالت بلاعزل در امور جزئی مفید است و نه کلی!

اگر چه وکالت بلاعزل می‌تواند بسیاری از امور را تسریع کند و کار راه بینداز به نظر آید اما لازم است افراد این عقد را در موارد جزئی انجام دهند و حد و حدود آن مشخص باشد. بی دقتی در چنین وکالتی می‌تواند منجر به از دست رفتن تمامی مال و اموال فرد شود که برخی از افراد ممکن است از همین ناآگاهی سوء استفاده کرده و کلاه‌برداری کنند.

بنابراین می‌بایست مورد جزئی که وکالت برای آن داده می‌شود مشخص و محدود شود و از دادن وکالت بلاعزل در موارد کلی خودداری شود. همچنین مشخص کردن ابتدا و انتهای مدت وکالت نیز می‌تواند مفید باشد.

برای نوشتن وکالت بلاعزل، باید به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کرد و همراه داشتن کارت ملی و شناسنامه وکیل و موکل و نیز رونوشت آنها ضروری است.